تیمچه بنایی تاریخی میباشد با خاصترین و زیبانرین معماری که تاریخچه آن به دوران قاجار برمیگردد. آیا میدانید زیباترین تیمچه های ایران کجاست؟ یا میدانید ویژگی های معماری این بنای تاریخی چیست؟ پس در ادامه با تیمچه بازار فروشگاه اینترنتی با ارسال رایگان به سراسر ایران همراه باشید.
تیمچه بنایی تاریخی در بازارهای ایرانی
تيمچه، به بخش زیبا و خاص بازارهاي ايراني اطلاق میشود. در بازارهای ایران، واژه تیمچه برای حیاطی بکار برده میشود که درچهار طرفش، دارای اتاق یا مغازه میباشد. معماري آن شبيه راسته هاي بازار دراندازه کوچکتر است. تيمچه اغلب سرپوشيده و داراي گنبدهاي بزرگ، كاربندي و تزئينات بسيار زيبا در گچبري و درودگري مي‌باشد. تيمچه واژه ايراني به معناي هرچيز گرد، جمعو جور و وسيع میباشد كه معمولاً به مركز ثقل فعاليت‌هاي بزرگ تجاري وبه تعبيري به مركز چند تجارتخانه مشابه گفته ميشود.
تيمچه، راميتوان راسته بازار كوتاه، پهن و مسقفي دانست كه ازدو سو بنبست میباشد. معمولاً يك نوع تجارت درآن صورت ميگيرد. هر تيمچه،بنایی تاریخی میباشد که شامل حياط مركزي سرپوشيده، حوض با نورگير دربالاي آن و تعدادي حجره دردو ياسه طبقه در اطراف آن. هر حجره متعلق به يك تاجر بوده كه غالباً به نام همان تاجر خوانده ميشود. در واقع، تيمچه جايگاه تجار طراز اول و بنكداران بزرگ بوده است.
هر تيمچه از يك طرف به راسته اصلي بازار و از سمت ديگر به سرا يا كاروانسرايي ارتباط داشته و همگي داراي يك بارانداز به منظور تسهيل تجارت كالا و ايجاد امكان ديد براي مشتريان درسطح پايينتر از تيمچه بوده اند.
انواع تیمچه و ویژگی های آن
تيمچه،بنایی تاریخی که عمدتاً از نظر ظاهر به دوگونه تقسيم مي‌شوند 1- مسقف (طاقدار) 2- بدون سقف (بدون طاق)
تيمچههاي طاقدار يا مسقف از نظر ساختماني با يكديگر وجوه تشابه زيادي دارند. در نحوه‌ي ساخت آنها هماهنگي بسيار ديده ميشود. تيمچههاي بدون سقف كه تعداد آنها بسيار كم است از نظر معماري شكل تكامل يافته كاروانسراهاي باقيمانده از دوره صفويه هستند5 البته غالب تيمچهها و تيمها مدت‌ها پس از ساخت مسقف گرديده‌اند.
در مجموع ازنظر طرح ميتوان شش شكل مربع، مستطيل، دايره، بيضي، شش ضلعي و هشتضلعي رادر بناي تيمچه تشخيص داد. مصالح اصلي ساخت آنها نيز آجر میباشد.
واژه تیم به چه معناست ؟
در ادامه این مقاله تیمچه بازار به تعریف تیم و ویژگی های آن اشاره می کنیم.
دركنار واژه تيمچه واژه «تيم» به محل انجام امور دفتري، تجارت عمده و پايگاه فعاليت دلال‌هاي بازار گفته میشود. تيمها ساختمان‌‌هاي شبيه به كاروانسرا بوده اندكه غالباً تجار بومي شهر درآن فعاليت داشته اند. تيم شامل يك حياط با حوضي در وسط آن و تعداد نسبتاً زيادي حجره در اطراف حياط به اضافه واحدهاي كوچك تجاري (تيمچه) بوده است.
معمولاً تيمها به مجموعهاي ازكالاهاي مشابه اختصاص داشتهاند. از معروف‌ترين تيم‌هاي ايران ميتوان تيم بزرگ قم، تهران، مظفري تبريز واز تيمچه هاي معروف كشور تيمچه حاجب الدوله تهران و تيمچه اميني كاشان رانام برد. اکنون میخواهیم یکی از زیباترین تیمچه بنایی تاریخی در بازار های ایرانی رابه شما معرفی کنیم
تیمچه حاجب الدوله یکی از زیباترین تیمچه های ایران
در بازار بزرگ تهران، تیمچه های متعدد و گوناگونی وجود دارد که یکی از زیباترین و تماشایی ترین آنها، تیمچه حاجب الدوله میباشد. تیمچه حاجب الدوله توسط حاج علی خان حاجب الدوله، در دوره حکومت ناصرالدین شاه بنا شده است. این تیمچه، در سال 1356 هجری شمسی، با شماره 1540، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تیمچه حاجب الدوله شامل یک سرا و تیمچه ای کوچک میباشد. این تیمچه، بنایی تاریخی کوچک که در غرب مجموعه حاجب الدوله واقع شده و نمونه بارز اصالت معماری ایرانی است، طاق های مقرنس کاری شده بسیار زیبا و چشمگیری دارد. این مقرنس کاری ها، یادآور خانه های مجلل و باشکوه دوره قاجار میباشد. اوج شکوه و زیبایی این تیمچه، طاق یزدی بندی با تزئینات معقلی (نوعی کاشی کاری) آن است.
این تیمچه بنایی تاریخی که در دالان ورودی آن سقف بسیار زیبایی وجود دارد ولی به دلیل اینکه کوچکتر از سقف اصلی تیمچه میباشد، کمتر کسی به آن توجه میکند. سقف اصلی تیمچه، کاشی کاری بسیار زیبا و منحصر به فردی دارد. دراین سقف، از کاشی و آجرهای زرد رنگ بهره برده شده است.
تیمچه حاجب الدوله، به قدری زیبا و دیدنی است که همه ساله، گردشگران خارجی بسیاری برای بازدید ازآن به بازار مراجعه می کنند. این تیمچه، معماری زیبایی دارد که توصیه می شود حتما ازآن دیدن کنید. دراین تیمچه، مغازه هایی وجود دارد که دارای شیشه های رنگی زیبایی هستند. این شیشه های رنگی که دورتادور تیمچه رافرا گرفته اند، زیبایی و جلوه خاصی به آن بخشیده اند.
سخن آخر
حفظ بناهای تاریخی مانند تیمچه به لحاظ طیف وسیعی از مزایای فرهنگی و اجتماعی دارای اهمیت است؛ به همان اندازه هم وسیله‌ای برای دست‌یابی به اهداف اقتصادی بلندمدت هم‌چون رشد و احیای مجدد شهرها، مشاغل کوچک و تأمین مسکن میباشد.